Handel międzynarodowy to setki skomplikowanych procedur, które zorganizowane muszą być tak, by umożliwić całkowicie zgodne z prawem przewiezienie towaru z jednego punktu globu do drugiego. Aby to wszystko ułatwić, a więc jednocześnie pobudzić międzynarodowy obrót towarami, stworzono reguły Incoterms. Definiują one warunki wymiany handlowej i odpowiedzialność za towar na każdym etapie jego transportu. Co warto wiedzieć na ich temat?
Czym jest Incoterms?
Incoterms jest to zespół norm, które skodyfikowane są w ramach specjalnej konwencji ONZ i akceptowane przez wszystkie kraje świata. Pierwsze zasady Incoterms ustanowione zostały już w latach trzydziestych ubiegłego wieku, jednak od tego czasu były wielokrotnie nowelizowane. Określają one warunki wymiany handlowej pomiędzy eksporterami i importerami działającymi w różnych krajach. Dzięki ich istnieniu wymiana ta regulowana jest w ramach tylko jednego, międzynarodowego systemu prawnego. Odnoszą się wyłącznie do wspomnianych już eksporterów i importerów. Nie podlegają im w żaden sposób spedytorzy i przedsiębiorstwa zajmujące się transportem. Ich najważniejszym zadaniem jest zdefiniowanie tego, kto odpowiedzialny jest za towar na różnych etapach jego transportu. Istnieją różne zapisy Incoterms, które powszechnie nazywane są regułami. Jak do tej pory opracowano reguły Incoterms dla wszystkich używanych w handlu międzynarodowym środków transportu.
Konstrukcja formuł Incoterms
Zasadnicza konstrukcja każdej formuły Incoterms jest taka sama, ponieważ każda z tych formuł musi odpowiedzieć na takie same pytania. Formuła składa się zawsze z dziesięciu artykułów, które definiują zasady dotyczące dziesięciu różnych aspektów handlu międzynarodowego. Pierwszy artykuł dotyczy dostawy towaru, a także płatności za niego. Definiuje to, w jaki sposób towar będzie dostarczony do odbiorcy i w jakim momencie i na jakich zasadach nastąpi za niego płatność. Drugi artykuł dotyczy związanych z transportem licencji, upoważnień i formalności, czyli wszystkiego, co wiąże się z przekazaniem transportowanego towaru pod czasową opiekę spedytora. W kolejnym artykule zawarte są zapisy dotyczące umowy transportowej i ewentualnego ubezpieczenia towaru. Definiują one to, która ze stron powinna załatwić związane z tym formalności i je opłacić. W czwartym punkcie każdej formuły zawarte są informacje o dostawie towaru i zasadach jego przejęcia przez importera. Kolejny punkt dotyczy przejścia ryzyka, czyli momenty, w którym eksporter nie odpowiada już w żaden sposób za bezpieczeństwo towaru i od którego odpowiedzialność ta przechodzi na importera. W następnym punkcie znajdują się regulacje dotyczące podziału kosztów związanych z transportem towaru, a w jeszcze kolejnym zawiadomień związanych z kolejnymi etapami podróży przewożonych dóbr. Ósmy artykuł formuły Incoterms związany jest z odpowiedzialnością za przygotowanie i przesłanie dokumentacji transportowej. W dziewiątym zawarte są informacje na temat zasad kontroli przesyłanych towarów, ich pakowania i znakowania. Ostatni artykuł poświęcony jest dodatkowym sprawom, które mogą być różne dla poszczególnych środków transportu.
Incoterms dla transportu morskiego
FAS (Free Alongside Ship) jest pierwszą regułą Incoterms, którą wykorzystuje transport morski towarów. Co ona oznacza? W tym przypadku eksporter zobowiązuje się do zapakowania i oznaczenia towaru. Odpowiedzialny jest za jego dostawę do terminala i wszelkie związane z tym opłaty. Po jego stronie należy też odprawa przewożonych towarów w eksporcie. Następnie ładunek umieszczany jest (w kontenerach) wzdłuż burty statku i na tym odpowiedzialność eksportera się kończy. Za wszystkie późniejsze etapy, a także związane z nimi koszty i ryzyko odpowiada już wyłącznie importer.
FOB (Free on Board) jest formułą bardzo podobną do FAS. Jedyna różnica polega w tym przypadku na tym, że obowiązkiem eksportera jest dodatkowo załadunek towaru na statek, co oczywiście wiąże się z dodatkowymi kosztami.
Formuła CFR (Cost and Freight) różni się od poprzedniej tym, że sprzedający jest tu odpowiedzialny również za opłacenie transportu towaru, choć ryzyko związane z transportem ponosi już importer. Bardzo podobna do niej jest reguła CIF (Insurance and Freight), zgodnie z którą eksporter musi dodatkowo opłacić ubezpieczenie ładunku na czas transportu.
