Dziadek z Wehrmachtu. Doświadczenie zapisane w pamięci – to tytuł wystawy, którą od 1 października można będzie oglądać w Muzeum Miejskim w Tychach. Eksopzycja otwarta zostanie 30 września o godz. 17.00. Prezentowana będzie w Starym Magistracie (pl. Wolności 1) do 14 listopada br. Organizatorami są: Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej, Stowarzyszenie Genius Loci – Duch Miejsca oraz Muzeum Miejskie w Tychach.
Wystawa przełamuje tematu tabu, jakim nadal jest służba w Wehrmachcie mieszkańców Śląska, Pomorza, Warmii i Mazur. Ci, którzy przeżyli wojnę, wracali do swych domów, rodzin, zachowując nierzadko dla siebie wspomnienia z lat służby w wojsku niemieckim. Zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej, temat ten był zakazany. Dzięki zdjęciom, dokumentom, a także krótkim filmom dokumentalnym zwiedzający będą mogli poznać historię tych, którzy przymusowo wcieleni do Wehrmachtu, walczyli podczas II wojny światowej po stronie niemieckiej.
– Na wielu wystawach prezentowanych w tyskim muzeum obecny był temat historii Tychów w latach II wojny światowej. Prezentowane zdjęcia, dokumenty i eksponaty opowiadały o tragicznych wydarzeniach z pierwszych dni września 1939 roku, życiu codziennym tyszan w latach okupacji, niemieckich planach umieszczenia w Tychach stolicy Górnego Śląska czy publicznej egzekucji przeprowadzonej we wrześniu 1944 roku na pięciu więźniach przywiezionych z KL Auschwitz. Fotografie i dokumenty przypominały także o tragicznych losach wielu tyszan wcielonych podczas wojny do Wehrmachtu. Zdjęcia często były anonimowe, a w dokumentach zakrywano dane osobowe. Bo choć dzisiaj można już swobodnie mówić o przymusowej służbie ojca, dziadka czy dalszego krewnego w wojsku niemieckim, dla wielu z nas jest to nadal temat tabu – mówi Agnieszka Ociepa-Weiss z Działu Historii Miasta Muzeum Miejskiego w Tychach.
Wystawa, bogata we wspomnienia, dokumenty i zdjęcia, a także osobiste relacje uczestników i świadków wydarzeń, pozwala zwiedzającym poznać losy wielu mężczyzn wcielonych przymusowo do Wehrmachtu.
Ekspozycji towarzyszy szereg ciekawych wydarzeń. Uzupełnieniem tropów poruszanych na wystawie będą projekcje filmów dokumentalnych oraz audycja radiowa. Filmy oraz audycja nie są ogólnodostępne, dlatego spotkania w Muzeum to wyjątkowa okazją, aby je poznać. Odbędą się prelekcje, wystawę można będzie także zwiedzić wraz z przewodnikiem. Wybrane zagadnienia dotyczące historii Tychów i Górnego Śląska zaprezentowane zostaną podczas IX Tyskiego Sympozjum Historycznego.
Godziny zwiedzania wystawy: wtorek 8.00 – 16.00; środa 10.00 – 17.00; czwartek 10.00 – 19.00; piątek, sobota 10 – 18; niedziela, poniedziałek – nieczynne. Wstęp wolny.
Wydarzenia towarzyszące wystawie:
1 października, godz. 17.00 – pokaz filmowy: ZAKAZANA MIŁOŚĆ. HISTORIA BRONI I GERHARDA (2002) 54′. Reż. Marek Tomasz Pawłowski.
Czy możliwa jest miłość Polki i Niemca pośród wojennej zawieruchy? Jaka jest cena pokochania wroga? Film Marka Tomasza Pawłowskiego ukazuje prawdziwą historię szesnastoletniej Polki, Broni i jej dziewiętnastoletniego ukochanego Gerharda. Przestrzenią ich zakazanej miłości jest Śląsk Opolski. Obraz powstał w oparciu o dokument z 1941 roku znaleziony na Słowacji.
8 października, godz. 17.00 – pokaz filmowy: UCIEKINIER (2006) 56′. Reż. Marek Tomasz Pawłowski
Prawdziwa historia, która z powodzeniem mogłaby stać się kanwą trzymającego w napięciu filmu sensacyjnego. Dokument opowiada o czterech uciekinierach z Auschwitz, którzy dzięki pomysłowości i brawurze oszukali strażników obozowych. Narratorem filmu jest jeden z nich – Kazimierz Piechowski.
10 października, godz. 15.00 – prelekcja: Wojciech Madeja „Codzienność wojny – II wojna światowa w pamięci zbiorowej Górnoślązaków”.
Wiedzę na temat historii czerpiemy najczęściej z dwóch źródeł: z opracowań naukowych i opowiadań naocznych świadków. Jednak wielu z nas nie zastanawia się, jak przebiega proces zapamiętywania wydarzeń, które człowiek napotyka w ciągu życia. W czasie spotkania mowa będzie o tym, jak okres II wojny światowej został zapamiętany przez Górnoślązaków oraz co wpływa na pamięć zbiorową. Życie codzienne, pomimo swej nieuświadomionej formy, jest fundamentem, na którym budowana jest „żywa historia”. Badania przeprowadzone przez prelegenta na terenie powiatu mikołowskiego umożliwią inne spojrzenie na ten burzliwy okres.
15 października, godz. 17.00 – pokaz filmowy: PORTRECISTA (2005) 52′. Reż. Irek Dobrowolski.
Poruszająca historia ze Śląskiem w tle. Młody fotograf, syn Polki i Niemca, kształcący się w Katowicach, trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Tam, za sprawą swoich umiejętności, został przydzielony do tworzenia portretów gestapowców, jak i fotografowaniu więźniów. Był autorem około 50 tysięcy fotografii obozowych, część z nich (którą ratował podczas ewakuacji) stanowi bezcenną dokumentację bestialstwa nazistów.
22 października, godz. 17.00 – pokaz filmowy – DZIECI WEHRMACHTU (2009) 71′. Reż. Mariusz Malinowski.
Dokument podejmujący trudny temat Górnoślązaków wcielonych do armii niemieckiej. Wraz z kamerą śledzić będziemy losy Alojzego Lyski, mieszkańca Bojszowów, który ruszył tropem swojego ojca, który zginął walcząc pod przymusem dla Hitlera. Film opowiada nie tylko o prywatnych losach Polaków wcielonych do Wehrmachtu – jest także przyczynkiem do dyskusji nad złożonością Śląska i jego wojennej historii. Gość: Alojzy Lysko.
24 października, godz. 15.00 – oprowadzanie po wystawie. Przewodnicy: członkowie Stowarzyszenia Genius Loci – Duch Miejsca
29 października, godz. 17.00 – reportaż radiowy – JAK PIJAK GRAŁ W PIŁKĘ. ERNEST WILIMOWSKI I JEGO HISTORIA (2014) 36′. Real. Daniel Karaś, Norbert Tkacz i David Zeisky
Portret kontrowersyjnego sportowca Ernesta Wilimowskiego, wybitnego reprezentanta Polski w piłce nożnej, który po wybuchu wojny zaczął grać w barwach III Rzeszy. Reportaż wpisuje się w cykl niejednoznacznych historii Ślązaków uwikłanych w historię wojenną; stawia pytania o przynależność narodową i tożsamość, zdradę i lojalność, sport i wojnę. Gość: Norbert Tkacz.
5 listopada – IX Tyskie Sympozjum Historyczne: Tychy i Górny Śląsk podczas II wojny światowej – wybrane zagadnienia
14 listopada, godz. 15.00 – oprowadzanie po wystawie. Przewodnik: Agnieszka Ociepa – Weiss z Działu Historii Miasta.
Informacje o wszystkich propozycjach towarzyszących opublikowane zostaną na stronie internetowej muzeum www.muzeum.tychy.pl oraz na muzealnym facebooku.
Fot. ARC
