Nasi dziennikarze podsumowali najważniejsze wydarzenia ostatnich dwunastu miesięcy. To był ciekawy rok, działo się wiele.
Wydarzenia
W styczniu 2014 ruszyły prace nad pierwszym Tyskim Budżetem Partycypacyjnym. W czerwcu odbyły się warsztaty dla mieszkańców, pokazujące jak przygotować wniosek. A we wrześniu tyszanie zgłosili 170 pomysłów na inwestycje w ich okolicy. Już niebawem, w lutym 2015 mieszkańcy w głosowaniu wybiorą najlepsze z nich i te zostaną zrealizowane.
Miasto nieustannie walczy z psimi kupami. W tym roku do tej walki włączyły się przedszkola i szkoły. Podczas happeningu „Czyste trawniki dla tyskich dzieci” (8 kwietnia) kolorowa parada z transparentami nawołującymi do sprzątania po psach, przeszła ulicami Tychów. W tym roku Straż Miejska uruchomiła też numer telefonu, pod który można zgłosić zaobserwowane uchybienia właściciela psa. Jakie będą efekty? Na razie lawiny zgłoszeń nie było.
Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych (1 marca) po raz pierwszy zorganizowano na Placu Baczyńskiego. Uroczystość była połączona z odsłonięciem tablicy pamiątkowej poświęconej Żołnierzom Wyklętym – bohaterom którzy walczyli o wolność podczas wojny i okupacji ale i po tzw. wyzwoleniu nie złożyli broni i przeciwstawiali się komunistycznemu reżimowi. Szczególny charakter miały też tegoroczne obchody rocznicy wybuchu I Powstania Śląskiego (17 sierpnia). 95. rocznicę tego wydarzenia świętowano po raz pierwszy we wszystkich dzielnicach Tychów, w których trwały walki, czyli w Urbanowicach, Paprocanach i Czułowie, w którym uroczystości rocznicowe odbywają się co roku.
Od początku roku nasilały się problemy PKSiS Oświęcim – przewoźnika, który obsługiwał połączenia autobusowe Tychów z Bieruniem, Oświęcimiem i Imielinem. W efekcie 16 gmin podpisało porozumienie (4 listopada), na mocy którego do tych miast, a także do Pszczyny i Miedźnej, dojeżdżać będą autobusy MZK Tychy. Nowe linie ruszają od 1 stycznia.
I jeszcze jedna ciekawostka. W styczniu na terenie Browaru Obywatelskiego odbyły się europejskie finały rozgrywek w grę komputerową World of Tanks. Do Tychów zjechali najlepsi gracze z kontynentu, a mistrzostwo zdobyła drużyna z Rosji. SW
Inwestycje
Budowa stadionu przy ul. Edukacji nabrała tempa. Na początku roku z ziemi wystawały tylko betonowe słupy, a 11 października tyszanie mogli po raz pierwszy wejść na stadion – będący jeszcze w budowie, ale posiadający już trybuny i zadaszenie. Z możliwości zwiedzania skorzystało 800 osób. Zakończeni budowy planowane jest na lipiec 2015 r.
Pierwsze półrocze 2014 r. to emocje związane z zakończeniem przebudowy DK 1. Zdążą czy nie zdążą w (raz już przesuniętym) terminie? Udało się… prawie. Pod koniec lipca cały przebudowany odcinek był przejezdny, z wyjątkiem zjazdu od strony Katowic na al. Niepodległości. Tam prace trwały jeszcze przez kilka tygodni. Ale dziś chyba nikt już nie pamięta utrudnień.
11 marca otwarto Pasaż Kultury Andromeda. Gmach dawnego kina przebudowano na obiekt łączący działalność kulturalną i komercyjną. I o ile ta pierwsza rozwija się nieźle, to część pomieszczeń komercyjnych do dziś nie znalazła najemców.
Od sierpnia autobusy i trolejbusy odjeżdżają z nowego dworca autobusowego przy dworcu PKP. Tuż obok wyrósł już parking wielopoziomowy Prak & Ride. Jest gotowy, chociaż nie został jeszcze oddany do użytku – trwają odbiory. Na końcówce jest budowa drugiego Park & Ride – podziemnego parkingu przy stacji Tychy Lodowisko.
W tym roku generalny remont przeszedł Plac Korfantego czyli „ryneczek” na osiedlu K. Oblicze zmieniło też wschodnie wybrzeże Jeziora Paprocańskiego. Pojawiły się drewniane pomosty, ławki, leżaki, parasole. Realizacja według projekt pracowni RS+ została pod koniec roku został nominowana do prestiżowej europejskiej nagrody architektonicznej.
Koniec roku przyniósł też podpisanie umowy z wykonawcą tyskiego aquaparku. Obiekt ma być jednym z ciekawszych w Polsce a wyłoniona w drodze przetargu firma Mostostal Warszawa S.A. (buduje także stadion miejski) ma czas na jego budowę do 2017 roku.
Bardzo ważna inwestycja rozpoczęła się też w dzielnicy JUW-e. W sierpniu wbudowano kamień węgielny pod budowę szkoły, dla ponad 700 uczniów. Dziś stoją już pierwsze mury. SW
Zdrowie
Mijający rok w obydwu tyskich szpitalach upłyną pod znakiem inwestycji i remontów. Warto podkreślić także, że obydwie lecznice – Szpital Miejski i Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Spółki Megrez – utrzymują płynność finansową.
Bez wątpienia jednym z najważniejszych wydarzeń kończącego się roku w tyskiej służbie zdrowia jest przejęcie udziałów w szpitalu wojewódzkim przez miasto Tychy i gminy powiatu bieruńsko-lędzińskiego.
Przypomnijmy, w marcu Tychy, a także gminy i powiat bieruńsko-lędziński podpisały list intencyjny z zarządem Województwa Śląskiego. Dotyczył on objęcia udziałów w spółce Megrez. Na mocy zawartego porozumienia Tychy przekazały na konto spółki Megrez 3 mln zł i tym samym stały się udziałowcem Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Tychach. Niedawno gmina Tychy wystosowała do Marszałka Województwa Śląskiego pismo z prośbą o nieodpłatne przekazanie reszty udziałów w Megrezie. Po otrzymaniu tych udziałów, nasze miasto zostałaby większościowym właścicielem szpitala. Warto dodać, że pieniądze, które Tychy przekazały spółce Megrez zostały wykorzystane na inwestycje i zakup nowego sprzętu. A inwestycji w szpitalu w tym roku nie brakowało.
Co zatem zrobiono? Niedawno oddano do użytku kompleksowo wyremontowany odcinek Oddziału Ginekologiczno-Położniczego. Obecnie to jeden z najnowocześniejszych oddziałów tego typu na Śląsku. Do dyspozycji mam i noworodków oddanych zostało 8 dwuosobowych, nowocześnie wyposażonych sal z pełnym węzłem sanitarnym. Podobnie, w tym roku gruntowny remont przeszedł Zakład Rehabilitacji. Z kolei Oddział Chorób Wewnętrznych z Pododdziałem Kardiologicznym wzbogacił się o nowy aparat do echokardiograficznego badania serca. Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii został wyposażony w nowoczesną linię intensywnego nadzoru. A Chirurgia Ogólna i Onkologia wzbogaciła się o nowy zestaw endoskopowy.
W Szpitalu Miejskim 2014 rok upłyną przede wszystkim pod znakiem rozbudowy, która obecnie jest na finiszu. Przypomnijmy, dobudowana część budynku obejmuje nową część poradni specjalistycznych. Będą się tam znajdować gabinety lekarza rodzinnego, a także ginekologiczny, chirurgiczny, hematologiczny i laryngologiczny. Poza tym będzie tam również apteka szpitalna, wyposażona w tzw. recepturę umożliwiającą przygotowywanie leków na miejscu oraz pomieszczenia rejestracji z lepszą dostępnością dla pacjentów. W nowym budynku zostanie zlokalizowana również całość pomieszczeń administracyjnych, które do tej pory rozrzucone były w różnych częściach szpitala. Warto dodać, że całe dobudowane skrzydło szpitala jest dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Prowadzona rozbudowa szpitala spowodowała konieczność przebudowy części oddziału dziecięcego, w wyniku której powstały trzy nowoczesne sale wyposażone w pełny węzeł sanitarny. W ostatnich dwunastu miesiącach szpital na Cichej inwestował również w zakup nowoczesnego sprzętu, m.in. za ponad 60 tys. zł kupiono ssak endoskopowy, elektrokardiograf, respirator oraz pompy infuzyjne. ES
Edukacja
W tyskich szkołach wiele się działo – były wymiany zagraniczne, zacne jubileusze, innowacyjne projekty, sukcesy i prestiżowe tytuły.
Nasze miasto w mijającym roku dostało dwa prestiżowe tytuły za działalność w sektorze oświaty. 20 października na konferencji „Cyfrowa Szkoła. Innowacyjne rozwiązania dla edukacji” Instytut Geofizyki Polskiej Akademii Nauk przyznał miastu Tychy certyfikat „Lidera Innowacyjnej Edukacji”. Nasza gmina otrzymała także tytuł „Samorządu Przyjaznego Szkole Rozwijającej Uczenie się Uczniów”, przyznany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej i Polsko-Amerykańską Fundację Wolności.
Warto wymienić również te tyskie placówki oświatowe, które w ostatnim czasie odebrały zacne tytuły. Do sieci „Szkół Promujących Zdrowie” dołączyły SP 36, 3 i 22. Kolejne tyskie placówki otrzymały tytuły odpowiednio „Przedszkola w Ruchu” i „Szkoły w Ruchu”. Są to: Przedszkole nr 2 i Szkoła Podstawowa nr 23 w Zespole Szkolno Przedszkolnym nr 1, Gimnazjum nr 1 im. Armii Krajowej, III LO im. S. Wyspiańskiego, Przedszkola nr 17, 25 i 5, Szkoły Podstawowe nr 17 i 36 oraz Zespół Szkół Specjalnych Nr 8.
Przedszkole nr 5 zdobyło tytuł „Bezpieczne Przedszkole” oraz członkostwo Ogólnopolskiego Klubu Bezpieczne Szkoły. Szkoła Podstawowa nr 5 jest jedyną szkołą w Tychach, która otrzymała Międzynarodową Nagrodę – International School Award na poziomie średniozaawansowanym, przyznawaną przez British Council. Zespół Szkół nr 1 im. Gustawa Morcinka w Tychach jako jedna z 20 szkół w Polsce został Partnerem Kampanii „Bilingua – łatwiej z niemieckim!” realizowanej na rzecz polsko – niemieckiej dwujęzyczności.
Nie także brakowało uroczystych jubileuszy. I tak wspomnieć trzeba o Szkole Podstawowej nr 1, która świętowała swoje 220. urodziny. Szkoła Podstawowa nr 23 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 2 obchodziła jubileusz 140-lecia istnienia, a Zespół Szkół Specjalnych nr 8 50-lecie powstania.
Warto wspomnieć również o konferencji: „10 lat członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Jak tyskie szkoły wykorzystały Fundusze Unijne w latach 2004 – 2014?”, która odbyła się w kwietniu. Jej celem było pokazanie, jakie projekty realizowane były w tyskich szkołach w ciągu dziesięciu lat, które minęły od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Wartości projektów współfinansowanych z funduszy unijnych, budżetu państwa i budżetu gminy po zsumowaniu dały niebagatelną kwotę 27.272.171 zł (6.651.749 euro). ES
Gospodarka
Co prawda nadal nie wiadomo kiedy i jaki nowy model fiata otrzyma do produkcji Fiat Auto Poland, niemniej w maju 2014 r. tyska fabrykę włączono do Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Przypomnijmy, iż warunkiem skorzystania przez zakład z udogodnień strefy, jest uruchomienie produkcji nowego modelu i zatrudnienie co najmniej 420 osób. Kiedy to nastąpi?
Ale na Fiacie i tak dobrze się dzieje, a rok 2014 zakład kończy produkcją powyżej 300 tys. samochodów – wobec 295,7 tys. aut rok wcześniej. To pierwszy od pięciu lat wzrost produkcji FAP.
Po połączeniu dwóch polskich zakładów General Motors w jedną spółkę, koncern poinformował w lutym o zainwestowaniu w Tychach 250 mln zł na rozbudowę zakładu i uruchomienie produkcji nowoczesnych silników diesla. Obecnie produkowanych jest tu rocznie 150 tys. silników, w zakładzie pracuje 55 osób.
Kolejne dobre wieści z branży motoryzacyjnej to otwarcie w marcu w Tyskiej Podstrefie KSSE zakładu Dayco – światowego lidera w projektowaniu i produkcji układów napędu i osprzętu silników spalinowych oraz decyzja firmy Nexteer o budowie w Tychach nowego zakładu elektrycznych układów kierowniczych. Do 2020 r. koncern zainwestuje tutaj 335 mln zł.
W kwietniu wmurowano akt erekcyjny pod budowę nowego bloku w tyskim Zakładzie Wytwarzania Tauron SĄ (dawniej Elektrociepłownia Tychy). To najważniejsza inwestycja w polskiej energetyce w ostatnich latach. Inwestycja stanowi drugi etap wielkiego projektu budowy nowych mocy w tyskim zakładzie.
Miniony rok przyniósł bardzo wyniki, jeśli chodzi o finanse samorządowe. Z podsumowania 10 lat wynika, iż Urząd Miasta wraz ze spółkami komunalnymi pozyskał łącznie 700 mln z funduszy unijnych, realizując inwestycje za 1,2 mld zł! Stało się tak przy stosunkowo niewielkim zadłużeniu miasta. Najwyższy wskaźnik zadłużenia Tychy osiągną w 2016 roku, ale będzie i tak jedynie 70 proc. dopuszczalnego poziomu. Potem będzie on systematycznie spadał. LS
Sport
Rok 2014 zaczął się od zmiany trenera futsalowej drużyny GKS Tychy – zespół objął Rafał Krzyśka, ale kilka miesięcy później zastąpił go Zbigniew Modrzik. Tych zmian było w futbolu więcej – w I-ligowym GKS za Jana Żurka przyszedł Przemysław Cecherz, a niedawno – Tomasz Hajto. Wszystko to podyktowane było wyraźnym spadkiem formy obu zespołów – futsalowcy zostali zdegradowani, a piłkarze z dużego boiska bronią się przed spadkiem.
Piłkarze wypadli na minus, a hokeiści – znowu mają… srebro. Dla jednych to osiągnięcie, dla innych porażka. Po raz kolejny do złota zabrakło tak niewiele.
Szkoda, że z powodów finansowych z rywalizacji w I lidze musieli zrezygnować siatkarze TKS, w tej klasie rozgrywkowej mamy natomiast koszykarzy GKS, którzy w pięknym stylu wywalczyli awans.
Sukcesów nie brakowało w sporcie młodzieżowym, zarówno w rywalizacji indywidualnej i drużynowej – m.in. hokejowe mistrzostwo Polski młodzików MOSM, złoto młodziczek w piłce ręcznej, czy mini mistrzostwo świata siatkarek, zdobyte przy okazji siatkarskich MŚ.
Z historycznych osiągnięć warto odnotować bramkę strzeloną Niemcom przez tyszanina Arka Milika, sukces Marcin Helda – pierwszego Polaka, który wygrał finał Bellatora, medal ME Dawida Skrzydło – pierwszego Polaka w zapasach zurkaneh, czy występ w reprezentacji Polski pierwszej tyskiej zawodniczki MTB Dagmary Drabik. Dodajmy, iż zawodniczką działającego w Tychach klubu – Śląskiego Towarzystwa Strzeleckiego – została reprezentantka Polski, olimpijka z Londynu Barbara Bartków-Kwiatkowska.
W Tychach odbyło się kilka ważnych imprez sportowych z mistrzostwami Polski włącznie oraz rekordowe biegi – Tyski Półmaraton i Bieg Międzynarodowy, w których wyratowało ponad 900 osób. Świętowaliśmy jubileusze m.in. 25-lecie KM 40-latek, 10 lat Tyskiego Klubu Siatkarskiego i 5-lecie Tyskiego Klubu Golfowego.
Zrealizowano kilka ważnych przedsięwzięć, jak utworzenie przez trenerów Irenę i Krzysztofa Pałków Siatkarskiego Ośrodka Szkolnego, rozpoczęcie przez trenera Bartłomieja Kuchtę z Tennis Team i dyrektorów kilku szkół podstawowych programu PZT „Tenis 10”, otwarcie biura Stowarzyszenia Kibiców GKS Tychy „Tyski Fan” oraz publikacja książki Piotra Zawadzkiego „GKS wice MISTRZEM jest. Opowieść o tyskiej drużynie wszech czasów”. LS
Kultura
W tyskiej kulturze jak zwykle wiele się działo. Były nowe przedsięwzięcia, wyróżnienia i nagrody, premiery, imprezy nowe i te już tyszanom doskonale znane. Nie brakło również zmian kadrowych.
Zacznijmy od nagród. Było ich wiele. Warto przypomnieć kilka z nich. Stanisław Mazuś, który w tym roku obchodził jubileusz 60-lecia działalności twórczej został odznaczony medalem „Zasłużony kulturze – Gloria Artis”. Orkiestra Kameralna Miasta Tychy AUKSO i Marek Moś otrzymali Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii: „Muzyka”. Wystawa Muzeum Miejskiego w Tychach „Dostał Jacek elementarz… Szkolnictwo w Tychach w XX wieku” zdobyła Nagrodę Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku 2013. Wyróżnienie otrzymał także projekt edukacyjny „Klub Południk”.
W 2014 roku zmienili się szefowie dwóch tyskich placówek kulturalnych. Po przejściu na emeryturę dr Marii Lipok-Bierwiaczonek, nową dyrektorką Muzeum Miejskiego została Aleksandra Matuszczyk. Z kolei, funkcję dyrektora Miejskiego Centrum Kultury pełni Paweł Drzewiecki.
Kalendarz imprez kulturalnych, zarówno plenerowych, jak i tych „pod dachem” pękał w szwach. Były wydarzenia dobrze już znane mieszkańcom: m.in. Tyskie Sympozjum Historyczne, Tyskie Wieczory Kolędowe, Tyskie Spotkania Teatralne, Teatr Konesera, Krakowski Salon Poezji, Metropolitalna Noc Teatrów, Noc Muzeów, Festiwal Mappingu 3D, Dni Tyskie, Festiwal Szantowy „Port Pieśni Pracy”, Festiwal Nauki i Ekologii Eko-Master, Orszak Trzech Króli, Tyski Jarmark Bożonarodzeniowy, Starotyskie Mikołajki, TTON, Niedziele na Baczyńskiego, Shotry w Wilkowyjach, Soboty z Przewodnikiem, spotkania Klubu Południk, Czwartki z Teatrem dla Dzieci, Czwartki z Teatrem dla Dorosłych, cykl „Jazz Dobry Tychy”, a także gry miejskie, konkursy, prelekcje, wycieczki, premiery, wernisaże…
Nie zabrakło także nowości. Tu wymienić należy m.in. zakończony niedawno I Tyski Festiwal Podróżniczy „Miasto Zdobywców”. Nowy cykl „Przestrzeń dla Słowa”, projekt Tyski Bank Kultury czy Tyski Festiwal Teatru Istotnego. Po raz pierwszy w noc świętojańską na terenie OW Paprocany zorganizowano „Tyskie Wianki”.
Warto przypomnieć również o oddaniu do użytku w marcu gruntownie wyremontowanego Pasażu Kultury Andromeda, w którym nową siedzibę ma m.in. Miejska Galeria Sztuki „Obok”. A skoro o galerii mowa, wspomnieć należy, że placówka w tym roku obchodziła jubileusz 20-lecia. 10. urodziny świętowało Muzeum Miejskie, a 20 lat pracy artystycznej obchodziła tyska grupa Cree. Ważnym jubileuszem była także 15. edycja Międzynarodowego Festiwalu „Śląska Jesień Gitarowa” i Międzynarodowego Konkursu Gitarowego im. Jana Edmunda Jurkowskiego.
Końcówka roku w tyskiej kulturze także należy do pracowitych. Wspomnijmy chociaż o tym, że Muzeum Miejskie przygotowuje nową, dużą wystawę „Tychy oczywiste i nieoczywiste. Książęce ślady, dotyk sacrum i nowe miasto” , którą będzie można oglądać od 23 stycznia 2015 roku. A w galerii „Obok” od niedawna można oglądać ekspozycję „6xBotor”. ES
Polityka
Kto by się spodziewał, że listopadowe wybory samorządowe będą naznaczone tyloma niespodziankami, wszak przez całą kadencję aktywność partii politycznych mieście, obojętne jakiej skali byśmy nie użyli, bliska była zeru. Tychy nie są w tej kwestii odosobnione, może poza Warszawą czy kilkoma największymi miastami. Tyski „Kowalski” nie ma pojęcia kto w jego mieście czy regionie jest przewodniczącym PO, PiS czy SLD, jaka jest liczebność tych partii, co mają ludziom do zaoferowania. I nic go to na dobrą sprawę nie obchodzi. Sejmiki, ich rola, kompetencje, usytuowanie w hierarchii rządzenia są dla niego czystą abstrakcją. Lokalnego wyborcę interesuje Ratusz, bo to przekłada się na jego podwórko.
Po raz kolejny fotel prezydenta Tychów zajął bezpartyjny kandydat Andrzej Dziuba, z wynikiem lepszym niż w poprzednich wyborach. Jego przeciwnicy zostali daleko w tyle. Mieszkańcy docenili zmiany w mieście, zaakceptowali jego program na kolejną kadencję. Jeśli prezydent nie popełni błędów, z takim kapitałem zaufania może nawet myśleć o kolejnych kadencjach.
Jeśli chodzi o radnych, czyli jego współpracowników, nie jest już tak różowo. Aby uchwały czy jakieś propozycje zmian przechodziły, musi być zapewniona większość głosów. Tego prezydent nie może być pewny. Ma przeciwko sobie solidną opozycję – to radni PiS, którzy potrafią głosować za uchwałami, a potem odmówić prezydentowi zaufania. Mam tu na myśli głosowanie nad absolutorium. Gdzie tu sens, gdzie logika?
Wynik PiS jest w Tychach zaskakujący i daje sporo do myślenia. Wydawałoby się, że sprawa podsłuchu, tekstów jednego z radnych o działaczu związkowym, nadszarpnie zaufaniem mieszkańców do tej partii. Nic z tego, być może nawet o tych incydentach nie wiedzieli. Mieszkańcy oddzielili partię od radnego, wyrażając sympatię do PiS w skali kraju.
Zaskoczeniem in minus była dla mnie przegrana Zygmunta Marczuka. To najlepszy przewodniczący jakiego poznałem w akcji, a widziałem ich sporo. Jego przegrana świadczy o niewiedzy wyborców na temat jego aktywności w radzie. Dlaczego przegrał też Henryk Drob i Karolina Chemicz, a wyborcy obdarzyli zaufaniem Lidię Gajdas, choć obie panie w równym stopniu organizowały akcje na temat bezpieczeństwa drogowego? Oto jest pytanie.
Reasumując: wygrał ten sam prezydent Andrzej Dziuba, ale zmienił się układ sił w radzie miasta. Bez wątpienia czekają nas ciekawe posiedzenia rady miasta, bo tam będzie się rozgrywała walka polityczna. Oby tylko na konstruktywnych zasadach, bez inwektyw, potyczek partyjnych i zacietrzewienia, jak na krajowym poziomie.
Trzeba odnotować kolejne zmiany na fotelu wiceprezydenta miasta. Poza Darią Szczepańską mamy co jakiś czas zmiany. Ciekawe jak w tej roli sprawdzą się Miłosz Stec i Igor Śmietański. JM
Fot. ARC
