Kontynuujemy rowerową eskapadę po Tychach, której celem jest zdobycie Regionalnej Odznaki Krajoznawczej PTTK Tyska Pętla Rowerowa, opracowaną przez Klub Turystyki Kolarskiej Gronie działający przy Oddziale PTTK w Tychach. Poprzednia część znajduje się tutaj.
Przypomnijmy, iż trasa Tyskiej Pętli Rowerowej wynosi 27 km, a ten miejski szlak rowerowy zaczyna się i kończy przy napisie „TYCHY” na al. Niepodległości. Na stronie KTK Gronie znajduje się aplikacja do zainstalowania w telefonie komórkowym, umożliwiająca odczytywanie plików o rozszerzeniu GPX oraz opisu trasy w formacie pdf. Aby uzyskać odznakę trzeba wybrać z 38 ważnych miejsc szesnaście i obecność przy każdej z nich należy udokumentować zdjęciem osoby ubiegającej się o certyfikat na tle wyznaczonych obiektów i przesłać je na adres: gronie.tychy@wp.pl z zaznaczeniem w temacie maila: „TPR – Nazwisko i imię rowerzysty”. Każda osoba, która zaliczy trasę, otrzyma imienny certyfikat. Trasa jest łatwa, dlatego organizatorzy zachęcają do poznawania Tychów całymi rodzinami.
W pierwszej części odwiedziliśmy cztery z 16 obowiązkowych miejsc, teraz – kolejne. Po dotarciu na starotyski Rynek, mamy przed sobą kościół pw. św. Marii Magdaleny (obowiązkowe zdjęcie – punkt nr 5). To jeden z najważniejszych tyskich zabytków. Drewniany kościół powstał w końcu XV w, w 1782 r. wymurowano świątynię, która po przebudowie stoi do dziś. W latach 1906–1907 kościół rozbudowano, wydłużono nawę główną z prezbiterium i dodano nawy boczne. Dzięki tym zabiegom przestrzeń budynku zwiększyła się trzykrotnie. W 1929 r. rozbudowano wieżę kościelną. W pobliżu warto zobaczyć tablicę pamiątkową umieszczoną na fasadzie budynku dawnej restauracji Strzeleckiego (obecnie Polonez). W czasie plebiscytu w 1921 roku w usytuowanym tutaj lokalu odbyło się głosowanie. Można także odwiedzić siedzibę Muzeum Miejskiego, gdzie kiedyś znajdował się Urząd Gminny. Nazywany dziś Starym Magistratem budynek został wzniesiony w 1906 r. decyzją pierwszego płatnego naczelnika gminy – Schaffarczyka. Obok, na placu Wolności znajduje się Pomnik Powstańca Śląskiego (obowiązkowe zdjęcie – punkt nr 6), autorstwa Wincentego Chorembalskiego poświęcony tyszanom poległym w powstaniach śląskich. Został odsłonięty w 1930 r, a zburzony przez hitlerowców we wrześniu 1939 r. Ponownie postać powstańca pojawiła się na cokole w 1958 r jako postać ze sztandarem, ale bez szabli. Posąg wykonał tyski artysta rzeźbiarz Augustyn Dyrda. W 2007 r. zrekonstruował on przedwojenną figurę powstańca, umieszczając w jego dłoni szablę.
Niedaleko, na ul. Nowokościelnej 35 (za Szkołą Podstawową nr 1), znajdował się szpital, który powstał w 1913 roku. Była to placówka ogólna – w jej piwnicach mieściły się pralnia i kuchnia, na parterze – sale dla kobiet, na piętrze – sale dla mężczyzn, a także pokój zabiegowy i sala operacyjna. Na poddaszu mieszkały siostry zakonne, pełniące służbę jako szpitalne pielęgniarki. Pierwszym lekarzem na stałe mieszkającym w Tychach był od 1893 r. Karol Kornke.
Przy ul. Nowokościelnej 19 znajduje się kapliczka słupowa (obowiązkowe zdjęcie – punkt nr 7). Jest to krzyż przydrożny, zwany „Bożą Męką”, który stanął na gruncie dawnego folwarku książęcego. Widnieje na nim rok 1730. Według przekazów odprawiono w tym miejscu mszę polową dla wojsk napoleońskich idących na Moskwę w 1812 r. Kierujemy się w stronę dworca PKP. Warto wiedzieć, że stację kolejową w Tychach otworzono w 1870 r. przy trasie kolejowej Bielsko–Katowice. Dworzec znajdował się w okolicach ulicy Mikołowskiej, a na parterze budynku był hol z dwiema kasami biletowymi oraz restauracje dla gości I, II i III klasy. Piętro było przeznaczone na mieszkanie zawiadowcy. Budynek został zburzony prawdopodobnie na początku lat 70. XX wieku, a nowy dworzec, który zaprojektował Marek Dziekoński został zrealizowany tylko częściowo, m.in. bez części południowej budynku. W 2010 r. dokonano rewitalizacji dworca.
Obok dworca krótkim tunelem i ul. Browarową dojeżdżamy do kolejnego ważnego miejsca – Browaru Obywatelskiego (obowiązkowe zdjęcie – punkt nr 8). Wybudowany z inicjatywy spółki piwowarskiej Brieger Aktien-Brauerei Gesellschaft, która w 1895 r. zakupiła tereny na zachód od dworca kolejowego i w 1898 r. rozpoczęła tu produkcję piwa. Browar szybko stał się konkurencją dla Browaru Książęcego. W 1899 r. została zawarta między oboma browarami konwencja dotycząca jednolitych cen piwa w handlu detalicznym, a w 1918 r. doszło do skupu 90% akcji Browaru Obywatelskiego przez zarząd książęcy pszczyński, co wyeliminowało wzajemną konkurencję. W 1936 r. Browar Obywatelski przeszedł w dzierżawę zarządcy przymusowego dóbr księcia pszczyńskiego, a w lutym 1939 r. wraz z Browarem Książęcym wszedł w skład nowo powstałej spółki akcyjnej Książęce Browary SA w Tychach. W czasie II wojny światowej budynek nie ucierpiał, co pozwoliło na szybkie uruchomienie produkcji, którą ostatecznie zakończono pod koniec lat 90. XX w. (cdn)
