W ubiegłym tygodniu rzecznik prasowy tyskiej policji doniósł o szczęśliwie udaremnionej przez policjantów próbie samobójczej, jaką podjął jeden z tyskich nastolatków. Przypominamy, że w Tychach działa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, która zapewnia pomoc w kryzysowych sytuacjach dzieciom i młodzieży.
Jak mówi dyrektor poradni Agata Olczak w ostatnim czasie do placówki zgłasza się więcej potrzebujących. W zakończonym dopiero co roku szkolnym poradnia przyjęła blisko 3,5 tysiąca pacjentów. W poprzednim liczba zgłoszeń była o prawie trzysta mniejsza. – Może to wynikać faktu, że w okresie pandemicznym nasza placówka prowadziła ograniczone działania – mówi dyrektor Olczak. – Po prostu nie mogliśmy się spotykać z podopiecznymi twarzą w twarz, ale prowadziliśmy pomoc telefoniczną i online. Taka pomoc na odległość nie jest złotym środkiem, a czasem nawet niewystarczającym substytutem. Żeby pacjent się przed nami otworzył, potrzebuje bezpiecznej przestrzeni, atmosfery zaufania. Czegoś takiego nie można osiągnąć, prowadząc rozmowę telefoniczną z domu, którego domownicy często są częścią, a nawet przyczyną problemu. Niemniej jednak obsługujemy wszystkie zgłoszenia telefoniczne i aktualnie prowadzimy też działania na miejscu w naszej placówce.
Zgłoszenia telefoniczne, często kryzysowe, prowadzą do nawiązania bliższego kontaktu z terapeutami, postawienia diagnozy oraz wzięcia udziału w terapii. Aktualnie terminarz jest zamknięty, a nowy terminarz będzie obowiązywał od września tego roku. W przypadku tzw. zgłoszeń ostrych czy kryzysowych pacjent traktowany jest priorytetowo i nie ma mowy, aby pozostał bez pomocy.
– To bardzo ważne, abyśmy otrzymali informację o tym, że nastolatek zmaga się z ekstremalnymi problemami emocjonalnymi, które mogą, ale nie muszą doprowadzić do tragedii. Chcemy zaznaczyć, że okres dorastania to jeden z najtrudniejszych okresów rozwojowych w życiu człowieka, obecność boli, życie boli, następuje przeogromna przebudowa mózgu, przycinają się stare niepotrzebne szlaki międzyneuronalne; powstają nowe. To wszystko odbywa się nieharmonijnie, stąd ogromna labilność nastrojów. Dobrą metaforą dla dorosłych żeby przypomnieć sobie trud dorastania jest obraz domu, w którym mieszkają i w którym jednocześnie odbywa się remont strategicznych pomieszczeń, typu kuchnia lub łazienka. Tak właśnie wygląda mózg nastolatka. Jest w generalnym remoncie, więc objawy mogą przypominać depresję. Wymaga to ogromnej uważności, ciepłego troskliwego kontaktu a przede wszystkim zrozumienia ze strony opiekunów. Tak więc kampanie, psychoedukacja o profilaktyce depresji i samobójstw są ważne, ale najważniejsze jest wspieranie rodziców i nauczycieli, żeby mogli być mądrymi opiekunami, bo to kontakt leczy, kontakt jest profilaktyczny. Chcielibyśmy przekazać, że najskuteczniejsza pomoc, to pomoc systemowa. Nie wysyłajmy samego dziecka do specjalisty z myślą, że to z nim jest coś nie tak. To, co staramy się robić w Poradni to pracować z rodzicem na rzecz dziecka, to on jest z nim na co dzień. Jeśli poszerzy swoje wysiłki wychowawcze o umiejętności budowania relacji w dostępności emocjonalnej, będzie to najlepszą profilaktyką zachowań ryzykownych swojego dziecka. W większości przypadków nastolatek komunikuje najbliższemu otoczeniu o swoich problemach. Czasami mówi wprost o chęci popełnienia samobójstwa, innym razem sygnały są bardziej subtelne. Młodzi ludzie dość często zachowują się bardzo impulsywnie, odczuwają bardzo silne emocje, przez co żyją w ogromnym napięciu. Nie nauczyli się jeszcze skutecznych sposobów radzenia sobie ze stresem, przez co impuls, który nam dorosłym może wydać się błahy, jest w stanie doprowadzić do tragedii. Ponadto aktualne wydarzenia też nie pozostają obojętne. Pandemia, wojna za granicą, kryzys gospodarczy… Te rzeczy mocno uderzają w nas dorosłych, wywołują nierzadko niepokój, a ten niepokój udzielić się może naszym dzieciom, które mają też swoje troski. Zwłaszcza wspomniana pandemia i wynikające z niej odosobnienie odbiła swoje piętno.
W młodym wieku uczymy się zachowań społecznych poprzez kontakt z grupami rówieśniczymi. W momencie gdy młodemu człowiekowi odbiera się ten kontakt, zostaje zaburzone jego postrzeganie samego siebie, a to może doprowadzić do eskalacji czynników prowadzących do mocnym problemów emocjonalnych. W środowisku rówieśniczym poprzez dzielenie się swoimi problemami oraz poprzez słuchanie o podobnych problemach u innych, następuje rozładowanie tych napięć emocjonalnych. Młodzi, zresztą nie tylko oni, dzieląc się i słuchając o problemach, przekonują się, że nie jest z nimi „coś nie tak” albo że nie są „słabeuszami”. Nie od dziś wiadomo, że najgorszą karą dla człowieka jest izolatka, a dłuższa izolacja prowadzi do obniżenia odporności fizycznej i psychicznej.
Warto pamiętać, że w każdej sytuacji kryzysowej można korzystać z następujących bezpłatnych numerów telefonów: bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży 116 111 czynny codziennie w godzinach 12.00-02.00; Telefon Zaufania dla Dorosłych – 116 123. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Tychach działa przy ul. Andersa 16, (tel. 32 227 23 92; 513 032 811). W okresie wakacji sekretariat poradni jest czynny w godzinach 7.30-15.30 od poniedziałku do piątku.
