Karlovac to chorwackie miasto, które polskim turystom kojarzy się głównie za sprawą browaru produkującego słynne piwo Karlovačko. Warto pamiętać, że ponad letnie skojarzenia, stolica żupanii karlovackiej jest miastem partnerskim Tychów. Z okazji 455. urodzin naszego chorwackiego „partnera”, prezydent Maciej Gramatyka z delegacją odwiedził te urokliwe miasteczko w odpowiedzi na zaproszenie burmistrza Damira Mandicia.
W czasie odwiedzin delegacja wraz z konsulem honorowym Chorwacji w Polsce Pawłem Włodarczykiem, wzięła udział w uroczystej sesji Rady Miasta w Zorińskim Domu, złożyła wieniec pod Pomnikiem Poległych Chorwackich Obrońców, a także uczestniczyła w mszy świętej w Narodowym Sanktuarium św. Antoniego. Wyjazd był także okazją do spotkania z władzami miasta. Na Starym Mieście w Dubovacu odbyło się tradycyjne przyjęcie dla delegacji miast partnerskich i zaprzyjaźnionych. Wizyta w chorwackim mieście była okazją do rozmów o szerszej współpracy kulturalnej, edukacyjnej, a także możliwości współpracy nad wspólnymi projektami.
Wraz z delegacją z Tychów, w Karlovac przebywali też przedstawiciele z Erzsebetvaros – dzielnicy Budapesztu, litewskiego miasta Tauragi, Ljubuški, w Bośni i Hercegowinie oraz chorwackiego Vukovaru.
Nie tylko Karlovac
Miasto położone jest na południowy zachód od Zagrzebia nad czterema rzekami: Koraną, Kupą, Mreznicą i Dobrą. Liczy nieco ponad 46 tysięcy mieszkańców. W mieście intensywnie rozwinął się przemysł maszynowy, metalowy, włókienniczy oraz skórzano-obuwniczy. Miasto założył w 1579 roku arcyksiążę austriacki Karol jako twierdzę wchodzącą w skład umocnień przeciwko wojskom Imperium Osmańskiego.
List intencyjny o współpracy Tychów i Karlovac został podpisany 2 września 2022 roku w Tychach. Oba miasta wyraziły w nim zainteresowanie pogłębianiem współpracy w zakresie turystyki, gospodarki, nauki i technologii, kultury, edukacji i sportu, w celu propagowania wspólnego rozwoju.
Nie tylko Karlovac jest tyskim zagranicznym partnerem. Wymienić należy również Oberhausen, czyli miasto na prawach powiatu, liczące 213 tys. mieszkańców. Położone jest w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Wesfalia, w Zagłębiu Ruhry. Początki historii miejscowości sięgają połowy XIX wieku, kiedy to funkcjonowała jako gmina wiejska. Wraz z rozwojem przemysłu ciężkiego, a szczególnie górnictwa węgla kamiennego i przemysłu metalurgicznego, powoli zyskiwało na znaczeniu, by w 1874 r. otrzymać prawa miejskie. W końcu ubiegłego wieku, gdy przemysł ciężki zaczął w Zagłębiu Ruhry tracić na znaczeniu i ulegał stopniowej likwidacji, Oberhausen stanęło w obliczu znaczącego wzrostu bezrobocia i problemu zagospodarowania terenów poprzemysłowych. Na szczęście znalazły się środki na realizację programu rewitalizacji miasta, które ma ambicje bycia ważnym ośrodkiem usługowym i turystycznym. Służy temu m.in. wybudowane od podstaw na terenach po dawnych hutach i kopalniach tzw. nowe centrum. Umowa partnerska z tym niemieckim miastem zawarta została 17 lutego 2020 roku.
Północni przyjaciele
22 czerwca 2002 roku Tychy podpisały taką samą umowę ze szwedzkim Huddinge, które jest siedemnastym co do wielkości miastem Szwecji zaledwie 15 minut jazdy metrem od centrum Sztokholmu. Liczy 88 tysięcy mieszkańców, którzy są przedstawicielami stu różnych narodowości. Jak podają miejskie statystyki około 20 proc. mieszkańców miasta urodziło się poza granicami Szwecji. Spośród nich najwięcej jest Finów, Turków, Irakijczyków, Polaków, Norwegów i Chińczyków. Warto zaznaczyć, że jeszcze przed 1860 rokiem Huddinge było typowo wiejską osadą, której liczba mieszkańców nie przekraczała 1800 osób. Dopiero kolej przyczyniła się do szybkiego rozwoju miasta. Dzisiaj miasto jest znaczącym ośrodkiem akademickim. Znajduje się tu Södertörn University College, do którego uczęszcza około 10 tysięcy studentów. W mieście znajdują się również wydziały jednej z największych w Europie uczelni medycznych – Karolinska Institutet oraz szpital uniwersytecki, w którym stosuje się najnowocześniejsze metody leczenia i prowadzi badania kliniczne na światowym poziomie. Huddinge odwiedza co roku od pięciu do dziesięciu milionów gości. Wielu z nich bierze udział w kongresach i sympozjach organizowanych przez szkoły wyższe i ośrodki badawcze. Jednak najwięcej osób przyjeżdża tutaj po prostu na zakupy – miasto posiada bowiem jedno z największych w Szwecji centrów handlowych. To właśnie tutaj znajduje się największy na świecie sklep sieci IKEA. Zakupy to nie jedyna atrakcja Huddinge. Dla wielu mieszkańców regionu sztokholmskiego miasto kojarzy się z białym szaleństwem. Co roku wiele osób przyjeżdża tutaj, by pojeździć na nartach na świetnie przygotowanych stokach. Huddinge to nowoczesne miasto, którego mieszkańcy ogromną wagę przywiązują do ochrony środowiska naturalnego – na jego terenie ustanowiono aż siedem rezerwatów przyrody. Ich głównym zadaniem jest ochrona bioróżnorodności. Rezerwaty obejmują przede wszystkim lasy sosnowe, świerkowe i mieszane. Przeszło 50 proc. powierzchni miasta zajmują tereny zielone, w tym 15 malowniczych jezior. Miejsce, z którego mieszkańcy miasta są szczególnie dumni to Muzeum Sztuki Dziecka. Muzeum zostało utworzone w 1996 roku. Można tu oglądać prace dzieci z całego świata, wykonane różnymi technikami plastycznymi, zaskakujące doborem tematów, niekonwencjonalnymi rozwiązaniami kompozycyjnymi i kolorystycznymi.
Włoski akcent
Cassino już w 1977 roku zostało miastem partnerskim Tychów. Położone jest około 140 km na południe od Rzymu w regionie Lacjum, w prowincji Frosinone. W Polsce kojarzone przede wszystkim z bitwą pod Monte Cassino oraz cmentarzem żołnierzy polskich z czasów II wojny światowej. W chrześcijańskiej tradycji Europy znane jako miejsce pobytu i działalności św. Benedykta z Nursji uważanego za duchowego ojca wszystkich mnichów Zachodu. Cassino w czasie II wojny światowej zostało doszczętnie zniszczone, stąd tytuł Citta Martire – Miasto Męczeńskie. Świadectwem dwudziestowiecznych wydarzeń są wojskowe cmentarze, na których spoczywa 30 tys. żołnierzy obu walczących stron, w tym 1051 polskich. Dziś przemysł w mieście oparty jest głównie na montażu samochodów i wyrobie zabawek. W sąsiednim Piedimonte San Germano znajduje się duży zakład Fiata – Stabilimento Fiat di Cassino. Gminę zamieszkuje nieco ponad 30 tysięcy osób. Cassino to także miasto partnerskie Berlina, Kolbuszowej czy Zamościa.
Zachodni sąsiad
Tychy w 1992 roku podpisało umowę partnerską z Marzahn-Hellersdorf, czyli dzielnicą leżącą na północno-wschodnim krańcu Berlina. Dzielnica składa się z pięciu części. Są to: Biesdorf, Hellersdorf, Kaulsdorf, Marzahn oraz Mahlsdorf. Powierzchnia Marzahn-Hellersdorf wynosi 6185 ha, a jej ludność 253 tys. Dawniej dzielnice Marzahn oraz Hellersdorf funkcjonowały oddzielnie. Są to dzielnice młode – powstały odpowiednio w latach 1979 i 1986, aby zaspokoić potrzeby mieszkaniowe stolicy ówczesnej NRD. Do ich połączenia doszło w styczniu 2001 roku. W takim kształcie dzielnica istnieje do dziś. Historia pięciu miasteczek wchodzących w skład dzisiejszego Marzahn-Hellersdorf sięga wstecz setki lat, do czasów, kiedy germańskie i słowiańskie plemiona osiedliły się w okolicach rzeki Wuhle. Pierwsze dokumenty dotyczące stałego osadnictwa na tym terenie pochodzą z lat 1300-1375, kiedy niemieccy osadnicy rozpoczęli karczowanie lasów pod uprawy rolne. Jednakże dopiero w latach dwudziestych ubiegłego stulecia wioski stały się częścią administracyjną metropolii berlińskiej. W dzielnicy znajduje się wiele interesujących obiektów. Jednym z nich jest Muzeum Grundzeit, które mieści się w starym domu ocalonym przed zniszczeniem przez Charlottę von Mahlsdorf. Można Obecnie tam obejrzeć kolekcję mebli wilhelmiańskich oraz mechaniczne instrumenty muzyczne z przełomu XIX i XX wieku. W budynku muzeum i otaczających go ogrodach organizowane są liczne imprezy kulturalne.
W maju 1987 r. otwarty został w Marzahn park wypoczynkowy. Okazją do uroczystego otwarcia była 750. rocznica lokacji Berlina. Największą atrakcją parku jest jeden z największych w Europie ogród chiński. W kwietniu 2003 roku otwarty został ogród japoński, w a pod koniec ubiegłego roku egzotyczny ogród z wyspy Bali. Obecnie trwa budowa ogrodu islamskiego. Bardzo ciekawą atrakcją, szczególnie dla dzieci jest Bockwindmuhle Marzahn – czynny młyn, w którym turyści i miejscowi piekarze zaopatrują się w świeżo zmieloną mąkę. Tam też od czasu do czasu organizowane są uroczystości weselne. W starszych częściach dzielnicy: Biesdorfie, Kaulsdorfie i Mahlsdorfie przeważają małe przedsiębiorstwa i zakłady usługowe, podczas gdy w Hellersdorfie dominuje handel detaliczny i usługi na rzecz budownictwa. Marzahn-Hellersdorf może pochwalić się wysokim wskaźnikiem terenów zielonych. Około 15% terenów stanowi zieleń. Jest to prawie najwyższy wskaźnik w Berlinie.
