Gwiazda betlejemska – czy to tylko ozdoba świąteczna?

0
172
Kwiat Gwiazda Betlejemska

Kiedy Aztekowie zamieszkiwali teren dzisiejszego Meksyku, byli specjalistami od fauny i flory, która ich otaczała. Niektóre rośliny były przez nich otoczone szczególną troską i czcią. Było tak na przykład z Cuetlaxochitl czyli „skórzanym kwiatem”. Krzew, który potrafi sięgać nawet 3 metrów wysokości, z czasem stał się ulubioną rośliną legendarnego władcy, Montezumy. Niezwykłość poinsecji nadobnej, bo tak ją dziś nazywamy, polega na tym, że krwiście czerwony kwiat, który ją zdobi, jest tak naprawdę złożony z liści o intensywnej barwie i przyjemnej w dotyku fakturze. Montezuma wierzył, że kolor rośliny pochodzi od kropli krwi bogini, której pękło serce. Już wtedy, w XIV wieku kwiaty poinsecji były składane ku czci poległych wojowników i wykorzystywane w celach medycznych i barwiarskich.

Poinsecja nadobna, Wilczomlecz czy może Gwiazda Betlejemska?

Żeby zrozumieć jak to się stało, że poinsecja stała się symbolem świąt Bożego Narodzenia, należy cofnąć się do średniowiecza i przyjrzeć nieco dokładniej obrazom sakralnym, które powstawały w tym okresie. Farby wykonywano głównie w kolorze czerwonym, zielonym i niebieskim. Sąsiadujące ze sobą zieleń i czerwień symbolizowały podział lub rozłam światów na obrazie. Symbolika ta, przyjęła się dla przedstawiania różnych „stref przejścia”. Jedną z nich jest Boże Narodzenie przypadające na czas przesilenia zimowego. Czerwień i zieleń przez stulecia utrwalały się jako kolory świąt, symbolizując dziś nadzieję oraz krew Jezusa.

Po kolonizacji Ameryk i zaprowadzeniu tam chrześcijaństwa, występująca w Meksyku poinsecja stała się idealnym uosobieniem bożonarodzeniowej rośliny, za sprawą swoich kolorów. Wykorzystywano ją do przystrajania ołtarzy i domów, a jej rozłożysty kwiat utożsamiano z biblijną gwiazdą nad Betlejem. Roślina spodobała się ambasadorowi USA, który postanowił przywieźć ją do kraju z Meksyku. To jego nazwisku roślina zawdzięcza nazwę „poinsecja”. Wilczomlecz z kolei to nazwa polska, wywodząca się od przynależności gatunkowej. Międzynarodową popularność gwiazda betlejemska zawdzięcza rodzinie niemieckich emigrantów, która zaczęła sprzedawać ją na bulwarze Hollywood w Los Angeles pod nazwą „kwiat Bożego Narodzenia”. Gwiazda Betlejemska została uznana za idealną na zimę roślinę kwitnącą, której obecność w domu, w czasie świąt, ma przynosić szczęście.

Kwiaty - Gwiazda Betlejemska

Co kraj, to obyczaj!

Wilczomlecz nadobny obecnie znany jest głównie jako roślina ozdobna, pochodząca z terenu lasów Ameryki Południowej, której wersja doniczkowa dorasta do ok. 40 cm. Oczywiście jej czerwona odmiana niemal jednoznacznie kojarzona jest w Polsce z Bożym Narodzeniem. Liście podkwiatostanowe, mogą jednak występować w wielu innych kolorach niż czerwony, w zależności od gatunku. Na rynku można znaleźć poinsecje białe, żółte, kremowe, łososiowe, jasnoczerwone, różowe a nawet nakrapiane. Należy wiedzieć, że wilczomlecze wytwarzają trujący, mleczny sok działający drażniąco na błony śluzowe i skórę. W swoim składzie zawierają też lateks i są badane pod kątem przydatności w leczeniu Alzheimera.

Nieostrożne postępowanie z poinsecją, może doprowadzić do poparzeń, alergii lub zatruć pokarmowych. Sok z rośliny jest trujący, przez co wykorzystywano go w medycynie tradycyjnej do wywoływania wymiotów lub poronień. Przedostanie się soku do oka, może spowodować nawet czasową ślepotę. Bardzo ważne jest by w mieszkaniu umieszczać roślinę na wysokości niedostępnej dla dzieci oraz zwierząt domowych (w szczególności kotów, które lubią podgryzać kwiaty doniczkowe, pod nieobecność właścicieli). W Chile i Peru popularna nazwa na naszą gwiazdę betlejemską to „korona Andów”. Egipcjanie nazwali ją „siostrą konsula” na cześć urzędnika, który przyczynił się do jej rozpowszechnienia. W Turcji roślina została nazwana „kwiatem Ataturka” na cześć bohatera narodu, współtwórcy nowoczesnej Republiki Turcji. Mówi się, że był to jego ulubiony kwiat i trzeba przyznać, że dobrze komponuje się z krwistą czerwienią tureckiej flagi, podczas obchodów uroczystości narodowych.