Wycena spółki ma na celu określenie jej wartości na rynku. Wykonuje się ją przy użyciu jednej z wielu możliwych metod. W jakich sytuacjach najczęściej niezbędne jest przygotowanie bezstronnej i rzetelnej wyceny?
Czym jest wycena przedsiębiorstwa i jaką pełni funkcję?
Wycena spółki sprowadza się do ustalenia jej wartości. Opinię na temat jego wartości może zaprezentować osoba z nią związana, przy czym taka ocena będzie niewystarczająca np. dla banku czy potencjalnych kontrahentów biznesowych. Aby raport był rzetelny, bezstronny i zgodny ze sztuką, musi sporządzić go specjalista – rzeczoznawca majątkowy, przygotowany do zweryfikowania stanu finansów przedsiębiorstwa. To, kto przeprowadza wycenę, ma duży wpływ na wiarygodność ostatecznego raportu.
Wycena wartości firmy może pełnić wiele funkcji. Do najważniejszych należą:
- funkcja decyzyjna – dokumenty przygotowane przez rzeczoznawców majątkowych dostarczają informacji o kondycji przedsiębiorstw, a otrzymane wyceny są podstawą do podejmowania trafnych decyzji inwestycyjnych (w tym dotyczących pozyskania kapitału),
- funkcja argumentacyjna – przygotowany dokument może wzmocnić prezentowane przez firmę stanowisko podczas prowadzenia negocjacji z bankami lub potencjalnymi inwestorami, gdyż konkretne liczby zaprezentowane w raporcie sporządzonym przez niezależnego specjalistę to silny argument.
Powyższe funkcje, jakie może spełniać wycena firmy, nie są jedynymi. Wartość rynkowa firmy może wspierać także prowadzone mediacje w zakresie transakcji kapitałowych (funkcja mediacyjna).
Kiedy wycena firmy jest niezbędna?
Wyceny dokonuje się na różnych etapach funkcjonowania firmy. Najczęściej raport potrzeby jest do:
- sfinalizowania transakcji kupna lub sprzedaży przedsiębiorstwa, wydzielenia części działalności w spółce,
- przeprowadzenia postępowania układowego lub upadłościowego,
- podjęcia strategicznych decyzji dotyczących dalszego rozwoju spółki i jej potrzeb,
- zaciągnięcia kredytów na dalszy rozwój – pozyskanie kapitału z banku zawsze wymaga zaprezentowania kondycji finansowej podmiotów.
Raport z wyceny może być niezbędny dla celów podatkowych. Wartość firmy będzie też istotna w czasie różnych postępowań cywilnoprawnych. Wykorzystując różne metody, wycenić można udziały, które zostaną zbyte przez wspólnika. Inaczej mówiąc, cel wyceny spółki zmienia się w czasie.
Powód, dla którego wycena wartości przedsiębiorstwa zostanie przygotowana, jest o tyle istotny, że to w dużej mierze właśnie od niego zależy wybór metodyki wyceny wartości rynkowej firmy. Inne parametry mające wpływ na wybór metody, to:
- wielkość spółki – spółka może mieć ugruntowaną pozycję na rynku lub dopiero zaczynać działalność,
- branża, w której firma działa – jeżeli prowadzi ona działalność wytwórczą, to może mieć wiele składników majątku (np. maszyny),
- faza rozwoju, w jakiej znajduje się firma – najczęściej wartość podmiotu gospodarczego rośnie wraz z jego rozwojem.
Dla ustalenia wartości przedsiębiorstw znaczenie może mieć też płynność akcji lub udziałów.
Jakie są metody wyceny przedsiębiorstw?
Wartości przedsiębiorstw ustala się w oparciu o jedną z kilku metod wyceny. Najpopularniejsze są:
- metoda dochodowa
Wartość przedsiębiorstwa można określić, wykorzystując metodę dochodową. W jej przypadku zakłada się, że przedsiębiorstwo jest warte tyle, ile będzie w stanie wygenerować dochodu w trakcie swojej działalności. Ważne są zatem prognozy dotyczące wyników finansowych, ale rzeczoznawcy sięgają również po wyniki historyczne.
W przypadku wycen, które odbywają się w oparciu o metodę dochodową, kłopotem mogą być zbyt optymistyczne założenia odnoszące się do tego, jakie wyniki będzie miał podmiot gospodarczy.
- metoda porównawcza
Popularną metodą wyceny firmy jest również sposób porównawczy. Sprowadza się on do wykonania szacunkowej wyceny przedsiębiorstwa, porównując spółkę z innymi podmiotami, które mają zbliżony profil działalności. Spółki, które będą stanowić podstawę do przeprowadzenia wyceny, muszą działać w tej samej branży.
W procesie wyceny bierze się pod uwagę szereg danych, w tym przede wszystkim rachunek wyników czy bilans. Metody porównawcze opierają się zatem na czynnikach ekonomiczno-finansowych, co sprawia, że są one dość skomplikowane. Szacowanie wartości spółki musi opierać się wyłącznie o aktualne dane.
- metoda majątkowa
Również ta metodyka(opierająca się na wycenie aktywów) jest często stosowana przy wycenie spółki. Niemal każda większa spółka posiada nieruchomości – np. biuro czy magazyn. Mogą to być jej jedyne składniki majątkowe, może ona też posiadać inne aktywa, np. wartości niematerialne i prawne. Omawiany sposób oszacowania wartości firmy będzie miał zastosowanie wówczas, gdy przedsiębiorstwa nie prowadzą działalności operacyjnej lub znalazły się w kiepskiej sytuacji finansowej i w związku z tym zapadła decyzja o przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego.
Rodzajem wyceny metodą majątkową jest wycena aktywów netto. Wartość stanowi ogólna wartość pomniejszona o zobowiązania. W tym przypadku stosuje się wskaźniki wykorzystywane w rachunkowości. Więcej na ten temat można przeczytać w artykule: „Jakie metody wykorzystuje się do wyceny spółki z o.o.?”.
Dlaczego metod wyceny spółek jest tak wiele? Trzeba pamiętać, że wartość spółek zależy od wielu czynników i może różnie prezentować się w czasie. Przedsiębiorstwa rozrastają się lub na skutek nietrafionych decyzji inwestycyjnych dochodzi do uszczuplenia ich majątku. W efekcie nie ma jednego uniwersalnego sposobu wyceny, który byłby powszechnie stosowany.
