Akustyczne mapy miast sporządzono w Polsce po raz pierwszy. W Tychach mapa jest dostępna na stronie www.umtychy.pl/sit, natomiast z częścią opisową można zapoznać się na www.bip.umtychy.pl, w informacjach publikowanych przez Wydział Komunalny, Ochrony Środowiska i Rolnictwa lub bezpośrednio z internetowego planu miasta klikając przy odpowiedniej warstwie na ikonkę „i”.
Mapa akustyczna to dokument, który pokazuje klimat akustyczny miasta opracowany na podstawie wykonanych pomiarów hałasu drogowego, przemysłowego i kolejowego. Mapa określa tereny o zróżnicowanym poziomie hałasu, wskazuje tereny miasta narażone na hałas, i te, gdzie trzeba podjąć działania, by go ograniczyć. Wskazuje też na obszary ciszy i spokoju, tak poszukiwane przez indywidualnych inwestorów.
Punktem wyjścia do opracowania mapy akustycznej były pomiary hałasu drogowego dokonane w 100 punktach, przemysłowego – w 45 i kolejowego – 10 pkt. Te punkty wyznaczono m.in. na podstawie informacji Wydziału Komunalnego, Ochrony Środowiska i Rolnictwa‚ MZUiM‚ Wydziału Komunikacji oraz skarg mieszkańców, którzy zgłaszali uciążliwości związane z hałasem.
Nowe normy
Pod koniec października tego roku zmieniono w Polsce dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, które należały do najostrzejszych norm w Unii Europejskiej. Dopuszczalne poziomy natężenia hałasu pochodzącego z dróg w ciągu dnia były określone na poziomie od 50 dB do 65 dB, a w nocy – od 45 dB do 55 dB. W zmienionym rozporządzeniu standardy te zostały odpowiednio podniesione do 68 dB w ciągu dnia oraz do 59 dB w ciągu nocy. Mapy sporządzano w polskich miastach, w oparciu o niższe standardy, obowiązujące w czasie wykonywania dokumentu.
Wzdłuż dróg
Z analizy mapy wynika, że w Tychach największe obciążenie środowiska stanowi hałas pochodzących z dróg, w mniejszym stopniu przemysłowy i kolejowy. Obszary zagrożone hałasem drogowym, to tereny położone wzdłuż najbardziej uczęszczanych szlaków komunikacyjnych i ulic – jak DK 1, ul. Mikołowska, Oświęcimska, Bielska, Katowicka, Piłsudskiego, Sikorskiego Edukacji, Żwakowska. Dotyczy to jednak bezpośredniego sąsiedztwa tych ulic, i to nie na wszystkich odcinkach. Jeśli chodzi o przekroczenia, to na ogół są one rzędu do 5 decybeli oraz 5-10 decybeli – według starych norm, bo według nowych, są oczywiście mniejsze lub nie zostały przekroczone.
Co dalej?
– Mapa akustyczna wskazuje tereny zagrożone hałasem wraz z liczbą ludności narażonej na negatywne czynniki – mówi Anna Warzecha, naczelnik Wydziału Komunalnego, Ochrony Środowiska i Rolnictwa. – Na jej podstawie można wprowadzić rozwiązania chroniące przed hałasem i oszacować skuteczność tych przedsięwzięć. Mapa akustyczna może być jednym z narzędzi planowania przestrzennego, pozwoli racjonalne planowanie lokalizacji przyszłych terenów mieszkalnych oraz terenów inwestycyjnych w taki sposób, aby minimalizować uciążliwość hałasową.
Wystarczy rzut oka na mapę akustyczną Tychów, by przekonać się, iż największe zagrożenie hałasem istniało od strony DK 1 czyli ul. Beskidzkiej. Istniało, bo po modernizacji trasy, na jej tyskim odcinku, powinno być ciszej. Jak czytamy w części opisowej mapy, w ostatnich latach podjęto także wiele innych działań, w tym budowę nowych połączeń drogowych, remonty i modernizację tyskich ulic wraz z wymianą nawierzchni.
W celu ograniczenia negatywnych oddziaływań powodowanych emisją hałasu w mieście będzie opracowany Program ochrony przed hałasem. W programie określone będą działania, jakie gmina będzie musiała podjąć w kierunku doprowadzenia stanu klimatu akustycznego do stanu zgodnego z prawem, na tych terenach na których stwierdzono przekroczenia. Będą to propozycje działań, które trzeba będzie wykonać w zróżnicowanym czasie (działania krótkoterminowe, długoterminowe). Program ma być opracowany do 30 czerwca 2013 r.
– Program będzie stanowił prawo miejscowe i powinien być uwzględniany w planach zagospodarowania przestrzennego oraz przy realizacji różnych inwestycji – dodaje Urszula Piotrowska z Referatu Ochrony Środowiska. – Trudno jest na dziś przewidzieć jakie to będą działania, mogą mieć charakter różny od najprostszych polegających na zmianach, ograniczenia ruchu, prędkości, poprawie płynności ruchu pojazdów, wprowadzenie ograniczeń dla ruchu pojazdów ciężkich, zakazach lub ograniczeniach ruchu w porze nocnej, a także np. wymiana nawierzchni na tzw. cichy asfalt (mieszanka mineralno-asfaltowa redukuje hałas do 5 decybeli – przyp. LS). Ważne jest właściwe planowanie przestrzenne – m.in. pasy zieleni i nasadzenie drzew, wały ziemne, ekrany akustyczne, wreszcie obwodnice. Ograniczenie hałasu to jednak także nowe konstrukcje okien dźwiękoszczelnych, zmiana przeznaczenia funkcji budynków, wykonanie budynków z zaprojektowanymi ekranami na elewacji, domknięcia (ekrany) ścian szczytowych dla budynków zlokalizowanych prostopadle w stosunku do drogi. Jak widać, część z przedsięwzięć jest możliwa do wykonania niemal natychmiast, inne wymagają dłuższego okresu czasu i znacznych środków.
Wnioski
Wśród wniosków zamieszczonych w części opisowej do mapy zawarto także poważniejsze inwestycje, jak budowa ekranów akustycznych wzdłuż ul. Beskidzkiej, co jest w trakcie realizacji, budowa ekranu akustycznego o długości ok. 1500 m przy ul. Turyńskiej i w innych miejscach, jeśli inne zabezpieczenia nie będą gwarantowały dotrzymania standardów emisyjnych, czy miasto podejmie się budowy obwodnicy na dzień dzisiejszy trudno powiedzieć.
Nie stwierdzono konieczności wykonania zabezpieczeń akustycznych w przypadku linii kolejowych, gdyż wielkość stwierdzonych przekroczeń wartości dopuszczalnych poziomów dźwięku mieści się w granicach błędu metody obliczeniowej wykorzystanej do stworzenia map – czytamy we wnioskach.
Badania powtórzone zostaną po pięciu latach i wówczas będzie można ocenić na ile zmienił się stan środowiska akustycznego w mieście i czy podjęte działania okazały się skuteczne.
***
Ze względu na szkodliwość dla zdrowia i psychiki hałas można klasyfikować, tworząc 5 grup:
I. dźwięki o natężeniu poniżej 30 dB – woda szumiąca w rurach albo zwykłe hałasy u sąsiadów. Nie jest szkodliwy, ale może być denerwujący i wpływa na obniżenie naszej koncentracji.
II. od 35 do 70 dB – praca lodówki, szum morskich fal (hałas pochodzący z ruchu pojazdów samochodowych na ogół przekracza 70 dB i ma miejsce głównie wzdłuż arterii komunikacyjnych i tras wylotowych). Nie jest szkodliwy, ale może powodować zmęczenie i spadek wydajności pracy, trudności z zasypaniem i odpoczynkiem.
III. od 70 do 85 dB – głośna muzyka w pomieszczeniach, klakson, impreza w klubie. Może być bardziej szkodliwy, szczególnie dla systemu nerwowego, powodować bóle głowy.
IV od 85 do 120 dB – impreza w klubie, motocykl bez tłumika, wirnik helikoptera w odległości 5 m. Hałas może uszkodzić słuch, powoduje m. in. zaburzenia układu krążenia.
V – ponad 150 dB – start promu kosmicznego. Po 5 minutach całkowicie paraliżuje działanie organizmu.
***
10 dB – szmer liści przy łagodnym wietrze
20 dB – szept
30 dB – bardzo spokojna ulica bez ruchu kołowego
40 dB – szmery w mieszkaniu, darcie papieru
50 dB – szum w biurach
60 – 90 dB – odkurzacz
70 dB – wnętrze głośnej restauracji
80 dB – głośna muzyka w pomieszczeniach, klakson
90 – 100 db – impreza w klubie
100 dB – motocykl bez tłumika
120 dB – wirnik helikoptera w odległości 5 m
160 dB – wybuch petardy
190 dB – start promu kosmicznego
220 dB – wybuch bomby atomowej
300 – 350(?) dB – wybuch wulkanu Krakatau w 1883 r. –
prawdopodobnie najgłośniejszy w historii dźwięk na Ziemi, huk był słyszalny z odległości 4.500 km.
